Ο θρύλος που ονομάζεται Τσε Γκεβάρα γεννήθηκε σαν σήμερα το 1928
14 Jun 2016, 7:36 p.m. kifinescom
Αντισυμβατικός, ασυμβίβαστος, ιδεολόγος. Ο Ερνέστο Γκεβάρα ντε λα Σέρνα μέσα από μια πορεία μόλις 39 ετών που ξεκίνησε σαν σήμερα το 1928.
TOY ΝΕΟΚΛΗ ΝΕΟΚΛΕΟΥΣ
Αποτελεί φιγούρα που "μεγάλωσε" εκατομμύρια ανθρώπους ανά το παγκόσμιο και ανά τα χρόνια. Ο Ερνέστο «Τσε» Γκεβάρα στιγμάτισε ως προσωπικότητα όσο λίγοι τον 20ο αιώνα. Όποιο λεύκωμα με μεγάλες προσωπικότητες της ιστορίας και αν ανοίξεις, στις πρώτες μούρες θα τον δεις. Εφάμιλλος σε μέγεθος και απήχηση με ηγέτες όπως ο Ιωσήφ Στάλιν και ο Ουίνστον Τσιόρτσιλ, μεγαλύτερος σε εύρος ακόμα και από τον ίδιο τον Φιντέλ Κάστρο που ηγήθηκε του κινήματος της 26ης Ιουλίου, και αντικατέστησε τον Φουλχένσιο Μπατίστα στην κυβέρνηση της Κούβας.
Οι καταβολές ενός επαναστάτη
Η ιστορία του Τσε μοιάζει με σενάριο που θα έβλεπες σε ταινία. Λίγο-πολύ όλοι την ξέρουν. Το πλήρες όνομά του, Ερνέστο Γκεβάρα ντε λα Σέρνα. Γόνος Βασκικών και Ιρλανδικών καταβολών από το Ροζάριο της Αργεντινής. Αν και υπέφερε από κρίσεις άσθματος, που τον ταλαιπώρησε σε όλη του τη ζωή, διακρίθηκε για τις αθλητικές του επιδόσεις. Έπαιξε ράγκμπι και ποδόσφαιρο ενώ ήταν δεινός ποδηλάτης και σκοπευτής. Σπούδασε ιατρική στο Πανεπιστήμιο του Μπουένος Άιρες και αποφοίτησε τον Μάρτιο του 1953.
Ανήσυχο πνεύμα, ο Γκεβάρα έζησε μεγάλο μέρος των νεανικών του χρόνων πάνω σε μία μοτοσυκλέτα, την «Λα Ποδερόσα» όπως ήταν το παρατσούκλι της, με τον φίλο του Αλμπέρτο Γρανάδο ο οποίος ήταν κατά πολύ μεγαλύτερός του, ταξιδεύοντας την Λατινική Αμερική. Οι αναμνήσεις του από τα ταξίδια αυτά κυκλοφόρησαν το 1992 σε βιβλίο με τίτλο «Ημερολόγια Μοτοσυκλέτας» και το 2004 μεταφέρθηκαν στη μεγάλη οθόνη από τον βραζιλιάνο σκηνοθέτη Βάλτερ Σάλες. Τα όσα συνάντησε, οι κακουχίες του Λατινοαμερικανικού λαού, οι αδικίες, η αφαίμαξη των χαμηλότερων στρωμάτων της κοινωνίας, ήταν η σπίθα που άναψε την επαναστατική φλόγα που έκαιγε ανεξίτηλη μέσα του, αυτή που σήμερα τυγχάνουν του θαυμασμού εκατομμυρίων, σχεδόν μισό αιώνα από τον θάνατό του.
Το βάπτισμα του πυρός στη Γουατεμάλα
Εκεί γνωρίζει την Περουβιανή οικονομολόγο και μετέπειτα σύντροφό του Ίλδα Γκαδέα, ενεργό στέλεχος της αριστεράς και πολιτική εξόριστο. Με τη βοήθεια της έρχεται σε επαφή με ένα ευρύ κύκλο εξόριστων και αριστερών διανοουμένων και ενεπλάκη ενεργά στην πολιτική στηρίζοντας την προοδευτική κυβέρνηση του Χάκομπο Αρμπενς. Το 1954 η κυβέρνηση της Γουατεμάλας ανατρέπεται ύστερα από πραξικόπημα με την παρέμβαση της CIA. Ο Γκεβάρα συμμετέχει στην ένοπλη κομμουνιστική πολιτοφυλακή που αντιστάθηκε, αλλά παρά τη διάθεσή του να αγωνιστεί στο μέτωπο, κατετάγη τελικά ως γιατρός. Με την πτώση του καθεστώτος, αυτομάτως ο Ερνέστο Γκεβάρα γίνεται καταζητούμενος της CIA. Βρίσκει προσωρινά καταφύγιο στην πρεσβεία της Αργεντινής και έπειτα διαφεύγει στην πόλη του Μεξικό. Τότε είναι και η πρώτη φορά που οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες δημιουργούν ατομικό φάκελο, και από τότε θα είναι ένας από τους βασικούς τους στόχους για την υπόλοιπη ζωή του. Ωστόσο, χάρη σε εκείνη την αποτυχία ο Γκεβάρα αποκρυσταλλώνει και τις απόψεις του για την ένοπλη δράση και την επανάσταση.
Κούβα: Εκεί που γεννήθηκε ο μύθος
Στο Μεξικό, ο Τσε θα γνωρίσει τους αδελφούς Κάστρο, οι οποίοι προετοιμάζουν εξέγερση στην Κούβα για την ανατροπή του δικτάτορα Μπατίστα. Στις 25 Νοεμβρίου 1956 με το σκάφος Γκράνμα φορτωμένο με 82 συντρόφους του αναχωρούν από το Μεξικό για τις ακτές της Κούβας. Εντοπίστηκαν, όμως, γρήγορα από τις αρχές και εξολοθρεύτηκαν σχεδόν όλοι. Οι λίγοι που επέζησαν μαζί με τον τραυματισμένο Τσε κατόρθωσαν να φτάσουν στον ορεινό όγκο Σιέρα Μαέστρα. Εκεί οργάνωσαν τον πρώτο αντάρτικο, το οποίο στην πορεία του χρόνου θα γιγαντωθεί και με επικεφαλής τον Φιντέλ Κάστρο θα ανατρέψει στις 2 Ιανουαρίου 1959 τη δικτατορία Μπατίστα και θα εγκαταστήσει ένα προοδευτικό καθεστώς με μαρξιστικό προσανατολισμό.
Ο Τσε έπαιξε ηγετικό ρόλο στο νέο καθεστώς της Κούβας και το εκπροσώπησε σε πολλές αποστολές στο εξωτερικό. Απέκτησε μεγάλη φήμη στη Δύση, λόγω της θαρραλέας στάσης του σε κάθε μορφή ιμπεριαλισμού και νεοαποικιοκρατίας, που εκείνη την περίοδο τις εκπροσωπούσαν οι Ηνωμένες Πολιτείες. Κατέλαβε διάφορα κυβερνητικά πόστα στη νέα του πατρίδα, ιδίως του οικονομικού τομέα.
Μετά τον Απρίλιο του 1965, ο Τσε αποσύρθηκε από τη δημόσια ζωή και έπειτα εξαφανίστηκε εντελώς. Η εξαφάνισή του αποδόθηκε σε διαφωνίες του με τον Φιντέλ Κάστρο σχετικά με την οικονομική πολιτική και την ιδεολογική γραμμή του καθεστώτος. Πάντως, τον Οκτώβριο του ίδιου χρόνου ο Κάστρο έδωσε στη δημοσιότητα μία επιστολή του Τσε, όπου επαναβεβαίωνε την ακλόνητη εμπιστοσύνη του στην Κουβανική Επανάσταση και τόνιζε ότι «άλλα έθνη έχουν ανάγκη από τις ταπεινές υπηρεσίες μου».
Οι «ταπεινές υπηρεσίες» του στο Κονγκό
Ο Τσε, έχοντας το ονοματεπώνυμο Ραμόν Μπενίτεζ, έφτασε τον Απρίλιο του 1965 στο Κονγκό, έχοντας μαζί του δώδεκα κουβανούς πολεμιστές, και ανέλαβε να προετοιμάσει το έδαφος για μιά σειρά ανταρτοπόλεμων στην καρδιά της Αφρικής. Σύμφωνα με τον τότε πρόεδρο της Αλγερίας, Αχμέντ Μπεν Μπέλα, ο Γκεβάρα έβλεπε την Αφρική ως τον «αδύναμο κρίκο του ιμπεριαλισμού» που είχε δυνατότητες να δημιουργήσει επαναστατικά κινήματα. Ο τότε ισχυρός άνδρας του αραβικού κόσμου και πρόεδρος της Αιγύπτου, Γκαμάλ Αμπντέλ Νάσερ δεν είδε με καλό μάτι την κίνηση του Τσε (τον οποίο είχε γνωρίσει), θεωρώντας ότι η όλη προσπάθεια γιά δημιουργία επαναστατικού θύλακα στο Κονγκό θα οδηγούνταν σε αποτυχία.
Τον Τσε Γκεβάρα και τη μικρή – αρχικά – ομάδα του ενίσχυσαν περίπου 100 αφροκουβανοί στρατιώτες που ήρθαν από την Κούβα για να ενισχύσουν τους κονγκολέζους αντάρτες. Ο Τσε συνεργάστηκε με το Κίνημα «Σίμπα», μια μαρξιστικών ιδεών ομάδα που είχε δημιουργηθεί λίγα χρόνια πριν. Ταυτόχρονα, η κουβανική αποστολή συνεργάστηκε με τον αφρικανό αντάρτη Λοράν Ντεζιρέ Καμπιλά, με σκοπό την ένοπλη αντιμετώπιση των δυνάμεων της δικτατορίας που είχε δολοφονήσει το νόμιμα εκλεγμένο πρόεδρο Πατρίς Λουμούμπα το 1961.
Το τέλος γράφεται στη Βολιβία
Το τελευταίο κεφάλαιο της πολυτάραχης ζωής του Τσε γράφτηκε ως γνωστόν στη Βολιβία. Εκεί βρέθηκε για να ηγηθεί του αγώνα κατά του στρατιωτικού καθεστώτος του Προέδρου Ρενέ Μπαριέντος. Από εκεί πίστευε ότι θα μπορούσε να δημιουργηθεί ένας πυρήνας οποίος θα εξαπλωνόταν σε όλη την Λατινική Αμερική. Κάτι για το οποίο συμφώνησαν οι πλείστοι ιστορικοί αναλυτές είναι το γεγονός ότι το εγχείρημα αυτό ήταν καταδικασμένο να αποτύχει.
Καταρχάς δεν τύγχανε της υποστήριξης, Κομμουνιστικού Κόμματος της Βολιβίας. Ο λόγος έγκειται στο ότι ο ηγέτης του κόμματος ήθελε ο ίδιος να ηγηθεί της προσπάθειας κατά του Μπαριέντος, πράγμα που οδηγεί στη σύγκρουση του Τσε με τον Μάριο Μόνχε. Έτσι ο αγώνας έχανε μια σεβαστή δεξαμενή υποστηρικτών. Κατά δεύτερο ο αγώνας των ανταρτών του Τσε, των Ñancahuazú Guerrilla, στρεφόταν κατά μίας αμερικανοκίνητης χούντας κάτω από τον Μπαριέντος ο οποίος ήταν στρατηγός του Βολιβιανού στρατού. Με το ξέσπασμα των πρώτων μαχών το 1967, που συνέβησαν πρώιμα λόγω του ότι ένας από τους Βολιβιανούς συντρόφους του Τσε λιποτακτεί και αποκαλύπτει στο στρατό την ύπαρξη της ομάδας, δεν άργησε να δραστηριοποιηθεί και η CIA. Εξόπλισε τις ειδικές δυνάμεις του βολιβιανού στρατού με την τελευταία λέξη της τεχνολογίας και την πλαισίωσε με ειδικούς συμβούλους.
Οι βολιβιανές ειδικές δυνάμεις, συνέλαβαν τον Τσε ύστερα από σύντομη μάχη στις 8 Οκτωβρίου 1967 στην τοποθεσία Κεμπράδα Ντελ Ιούρο. Σύμφωνα με κάποιους στρατιώτες, ο Τσε φώναξε στους στρατιώτες: «Μη με πυροβολείτε. Είμαι ο Τσε Γκεβάρα και αξίζω περισσότερο ζωντανός παρά νεκρός». Πάνω του βρέθηκε το ημερολόγιο που κρατούσε για τη δράση του στη Βολιβία. Η πρώτη εγγραφή ήταν στις 7 Νοεμβρίου 1966 και η τελευταία στις 7 Οκτωβρίου 1967 την παραμονή της σύλληψής του.
Την επομένη μέρα, ο Τσε Γκεβάρα εκτελέστηκε σε μία αίθουσα ενός εγκαταλελειμμένου σχολείου στο χωριό Λα Χιγκέρα. Ο εκτελεστής του έδωσε μάχη με τους συναδέλφους για το ποιος θα έχει την τιμή να σκοτώσει τον διακεκριμένο αιχμάλωτο. Με διαταγή του δικτάτορα Μπαριέντος, τον πυροβόλησε με τέτοιο τρόπο, ώστε να φανεί ότι σκοτώθηκε σε μάχη.
Η σορός του 39χρονου επαναστάτη μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο του Βαγιεγκράντε για να επιδειχθεί στους εκπροσώπους του Τύπου. Ακολούθως, ένας στρατιωτικός γιατρός τού ακρωτηρίασε τα δύο χέρια ως αποδεικτικό στοιχείο και στη συνέχεια το υπόλοιπο της σορού του τάφηκε σε άγνωστο σημείο. Ο τάφος του αποκαλύφθηκε το 1997 κοντά στο αεροδρόμιο του Βαγιεγκράντε από μια ομάδα κουβανών ιατροδικαστών. Τα οστά του μεταφέρθηκαν στην Κούβα και τάφηκαν στο Μαυσωλείο του στη Σάντα Κλάρα, όπου έδωσε την καθοριστικότερη μάχη της Κουβανικής Επανάστασης.
Είπαν για τον «Τσε»
Με τη δράση του και το ποιόν του ο Ερνέστο Τσε Γκεβάρα κατάφερε να καταστεί όχι μόνο ως μια από τις πιο «εκκωφαντικές» προσωπικότητες της σύγχρονης ιστορίας, αλλά και ίσως ως η πιο εμβληματική φιγούρα στο παγκόσμιο Αριστερό κίνημα. Εξάλλου μια ολόκληρη στρατιά από στοχαστές, αντίπαλους και συνοδοιπόρους του στηλίτευσε την δράση και προσωπικότητα του Τσε Γκεβάρα.
Δεν υπήρχε άλλος που η Εταιρεία [η CIA] να φοβάται περισσότερο από τον Τσε Γκεβάρα, διότι αυτός είχε τη δυνατότητα και το χάρισμα, που χρειάζονταν, για να διοικήσει τον αγώνα ενάντια στην πολιτική καταπίεση που ασκούσαν οι παραδοσιακές εξουσίες στις χώρες της Λατινικής Αμερικής. Φίλιπ Έιτζι, αυτόμολος στην Κούβα, πρώην πράκτορας της CIA
Αυτό που ανέδειξε τον Γκεβάρα σε πολιτισμικό ίνδαλμα, δεν ήταν το παράδειγμά του για τις φτωχές χώρες αλλά η δυνατότητά του να προκαλεί τη συμπάθεια της κακομαθημένης νεολαίας στην πλούσια Δύση. Μαρκ Φάλκοφ, αμερικανός πανεπιστημιακός και διανοητής σε συντηρητικά think tanks
Ανήκει περισσότερο στη ρομαντική παράδοση, παρά στην επαναστατική. Για να διατηρηθεί ως ρομαντικό είδωλο, δεν αρκεί κάποιος να πεθάνει νέος, πρέπει και να πεθάνει σ' έναν απελπισμένο αγώνα. Ο Τσε πληροί και τα δύο κριτήρια. Όταν σκεφτόμαστε τον Τσε, ως ήρωα, αυτό είναι περισσότερο ως (Λόρδο) Βύρωνα παρά ως Μαρξ. Κρίστοφερ Χίτσενς, νεοσυντηρητικός αρθογράφος
Προβλέπουμε πως ο Γκεβάρα θα τιμάται ως ο σύγχρονος επαναστάτης που βρήκε έναν ηρωικό θάνατο. Τόμας Λ. Χιούζ, αναλυτής πληροφοριών, σε μνημόνιο προς τον αμερικανό Υπ.Εξ. λίγες μέρες μετά τη δολοφονία του Τσε
Ο Τσέ δεν απέκλινε ποτέ από την ακλόνητη επαναστατική του στάση, ακόμα κι όταν άλλοι Κουβανοί ηγέτες άρχισαν να ασχολούνται όλο και πιο πολύ με τα εσωτερικά προβλήματα της επανάστασης. Μπράιαν Λατέλλ, αναλυτής της CIA, σε υπόμνημα της 18ης Οκτωβρίου 1965
Σαν να είναι ζωντανός και να είναι μαζί μας. Είναι σαν την Παναγία για μας. Λέμε «Τσε, βόηθα μας με τη δουλειά ή μ' αυτό το φύτεμα» και πάντα πάει καλά. Μανουέλ Κορτέζ, αγρότης που ζει δίπλα στο σχολείο, όπου δολοφονήθηκε ο Τσε
Αυτός ο κοσμικός άγιος ήταν πρόθυμος να πεθάνει επειδή δεν μπορούσε να αποδεχθεί έναν κόσμο, στον οποίο οι φτωχοί της γης, οι εκτοπισμένοι της ιστορίας, θα εξορίζονταν στα πιο μακρινά του όρια. Άριελ Ντόρφμαν, αργεντινο-χιλιανός καθηγητής Λατινοαμερικάνικων σπουδών σε πανεπιστήμιο των ΗΠΑ
Ο περισσότερος κόσμος δεν ξέρει τον πραγματικό Τσε Γκεβάρα, τον Τσε Γκεβάρα που έγραφε πως διψούσε για αίμα, τον Τσε που δολοφόνησε χιλιάδες ανθρώπους χωρίς καμία σοβαρή νομική διαδικασία. Φέλιξ Ροντρίγκεζ, πράκτορας της CIA, που προώθησε την εντολή της ανώτατης στρατιωτικής διοίκησης της Βολιβίας για εκτέλεση του Τσε. Επιπλέον, καμάρωνε σε συνέντευξη πως πήρε το ρολόι του Τσε από το πτώμα του.
Ο μύθος του άγιου Τσε πρέπει να καταστραφεί οριστικά. Μας αρρωσταίνει αυτό το μεγάλο σώου κάθε χρονιά, στην επέτειο του θανάτου του. Γκάρυ Πράδο Σαλμόν, Βολιβιανός στρατηγός, που ως λοχαγός ήταν επικεφαλής της εκστρατείας για τη σύλληψη του Τσε
Ο Τσε ήταν ο πιο ολοκληρωμένος άνθρωπος της εποχής μας. Ζαν Πωλ Σάρτρ
Παρ' όλο που δεν άφηνε καμία αμφιβολία για την προσωπική του αφοσίωση στον κομμουνισμό, η συζήτηση μαζί του ήταν απαλλαγμένη από προπαγάνδες και κενά λόγια. Μιλούσε ήρεμα και με ευθύ τρόπο κι έδειχνε αποστασιοποίηση κι αντικειμενικότητα. Είχα τη βεβαιότητα ότι είχε σκεφτεί πολύ προσεκτικά τις παρατηρήσεις του· ήταν εξαιρετικά καλοοργανωμένες. Ρίτσαντ Ν. Γκούντγουιν, Υπουργός Αμερικανικών Υποθέσεων των ΗΠΑ, σχετικά με μια συνάντησή του με τον Τσε.
«Ο Τσε ζει!» είναι το σύνθημα μιας γενιάς εξεγερμένων φοιτητών και των συντρόφων τους επαναστατών σ' όλο τον κόσμο. Οι Μαύροι Πάνθηρες, που πότε-πότε ντύνονται σε «στυλ Τσε», έχουν υιοθετήσει το μαύρο μπερέ του. Άραβες αντάρτες μερικές φορές ονομάζουν ολόκληρες πολεμικές επιχειρήσεις προς τιμήν του. Αφίσες του Τσε στολίζουν νεανικά δωμάτια απ' το Μπέρκλει ως το Βερολίνο και τα βιβλία του έχουν γίνει αλφαβητάρια για τη Νέα Αριστερά. Συγγραφείς, από τον Γκράχαμ Γκρην ως τη Σούζαν Σόνταγκ τον έχουν εκθειάσει. Ο Δυτικογερμανός θεατρικός συγγραφέας Πέτερ Βάις έφτασε να τον συγκρίνει με «έναν Χριστό, αποκαθηλωμένο απ' το σταυρό» Περιοδικό Time, 12 Οκτωβρίου 1970
Πηγή: politis.com.cy